Έμπολα: Το ερωτηματικό του 2014!

Η επιρροή των κοινωνικών και πολιτικών προβλημάτων στον αθλητισμό είναι γνωστή και δεδομένη. Το τελευταίο περιστατικό που αποδεικνύει περίτρανα το παραπάνω είναι η σημερινή αποβολή του Μαρόκο από το Κύπελλο Αφρικανικών Εθνών έπειτα από απόφαση της αφρικανικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου (CAF). Το Μαρόκο είχε αναλάβει τη διοργάνωση του 2015 όμως ζήτησε από την CAF τη μεταφορά της διοργάνωσης για το 2016 προκειμένου να ελεγχθεί η μεγαλύτερη επιδημία Έμπολα στην ιστορία που πλήττει από τον Δεκέμβριο του 2013 τη Δυτική Αφρική, κοστίζοντας μέχρι τώρα τη ζωή σε 5.407 ανθρώπους στην Αφρική και σε 1 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (σ.σ. μόλις ένα περιστατικό εμφανίστηκε στην Ευρώπη, στην Ισπανία και ο ασθενής επιβίωσε).

Το αίτημα του Μαρόκο δεν έγινε αποδεκτό και η αφρικανική ομοσπονδία «ξήλωσε» τη διοργάνωση από μια εκ των ασφαλών χωρών της Αφρικής, τιμωρώντας τη μάλιστα με αποβολή από τον θεσμό του 2015. Το Onsports με αφορμή το παραπάνω επιστρέφει στο 1976 όταν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά ο θανατηφόρος ιός και εξηγεί με ευκατανόητο τρόπο τι είναι ο Έμπολα, απαντώντας σε απλές ερωτήσεις.

1) Τι είναι ο Έμπολα;

Η νόσος Έμπολα γνωστή και ως αιμορραγικός πυρετός Έμπολα πλήττει ανθρώπους και άλλα πρωτεύοντα ζώα και προκαλείται από τον ιό Έμπολα. Ανακαλύφθηκε πρώτη φορά το 1976 στην πόλη Ενζάρα του Νότιου Σουδάν. Συνολικά 284 άνθρωποι νόσησαν και 151 εξ αυτών πέθαναν. Ακολούθησε το Ζαΐρ (πλέον γνωστό ως Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό) με τη δασκάλα Μαμπάλο Λοκέλα να επιστρέφει από ταξίδι κατά το οποίο είχε επισκεφθεί τον Ποταμό Έμπολα στο Βόρειο Ζαΐρ από τον οποίο πήρε το όνομά της η νόσος και ο ιός. Οι Γάλλοι αποικιοκράτες είχαν ονομάσει τον ποταμό Έμπολα, παραλλάσσοντας την αρχική του ονομασία, Λεγκμπάλα, λέξη που σημαίνει «λευκό νερό» στη διάλεκτο της αφρικανικής φυλής Ενγκμπαντί.

2) Ποια είναι τα συμπτώματα του Έμπολα;

Η νόσος ξεκινάει να «εκφράζεται» με πυρετό, αφόρητους πόνους στο λαιμό και στους μύες και ισχυρούς πονοκεφάλους. Ακολουθούν ο εμετός, η διάρροια και τα εξανθήματα, καθώς το συκώτι και οι νεφροί αρχίζουν να υπολειτουργούν. Στο δεύτερο στάδιο κάποιες περιπτώσεις έχουν παρουσιάσει αιμορραγία, εσωτερική και εξωτερική. Κατά μέσο όρο η νόσος είναι θανατηφόρα στο 50% των περιπτώσεων. Ο ασθενής χάνει υγρά με ταχύτερο ρυθμό από ότι μπορεί να κρατήσει λόγω της δυσλειτουργίας των νεφρών και ο θάνατος συνήθως «έρχεται» έξι με 16 μέρες μετά τα πρώτα συμπτώματα.

3) Πώς μεταδίδεται ο Έμπολα;

Η άμεση επαφή με το αίμα ή τα σωματικά υγρά κάποιου που έχει Έμπολα, μεταφέρει τον ιό. Επίσης, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο ιός να μεταδοθεί από άμεση επαφή με αντικείμενο που είχε ακουμπήσει κάποιος που έχει Έμπολα. Αυτό σημαίνει πως απλά το να ακουμπήσει κάποιος το ποτήρι ενός ασθενούς και στη συνέχεια να έρθει το χέρι του σε επαφή με το στόμα του, μπορεί να τον κάνει να νοσήσει. Ο Έμπολα ενδέχεται να μεταδοθεί επίσης μέσω σπέρματος ή μητρικού γάλακτος και παραμένει «ζωντανός» στα δυο τελευταία σωματικά υγρά αρκετές εβδομάδες μετά την ίαση του ασθενούς. Οι αφρικανικές νυχτερίδες fruitbats θεωρούνται ο φυσικός φορέας του ιού, αφού δεν νοσούν από αυτόν αλλά μπορούν να τον μεταδώσουν.

4) Με ποιες ασθένειες μοιάζει ο Έμπολα;

Η ελονοσία (σ.σ. μαλάρια), η χολέρα, ο τυφοειδής πυρετός και η μηνιγγίτιδα έχουν παρόμοια συμπτώματα με τον Έμπολα. Κοινό στοιχείο όλων των παραπάνω είναι η εσωτερική και εξωτερική αιμορραγία.

5) Πώς αντιμετωπίζεται ο Έμπολα;

Καμία συγκεκριμένη θεραπεία ή εμβόλιο δεν είναι γνωστά αυτή τη στιγμή. Η νόσος αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση υγρών από στόματος στους ασθενείς (σ.σ. συνήθως χορηγείται νερό με αλάτι ή ζάχαρη). και ουσιαστικά οι γιατροί και οι νοσοκόμοι φροντίζουν να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα, όχι τον ιό καθώς δεν έχει βρεθεί γιατρειά προς το παρόν. Το μοναδικό περιστατικό που βρέθηκε μέχρι στιγμής στην Ευρώπη φέτος ήταν στην Ισπανία και επιβίωσε χάρη σε εντατική φροντίδα και θεραπεία του συκωτιού και των νεφρών.

6) Τι μπορούμε και τι χρειάζεται να κάνουμε;

Όπως αναφέρθηκε στην αρχή, το πρόβλημα είναι κοινωνικό και πολιτικό. Η ανεξέλεγκτη «πορεία» του Έμπολα στην Αφρική οφείλεται κατά 90% στο γεγονός ότι η Μαύρη Ήπειρος είναι -ουσιαστικά- ένα τεράστιο πεδίο εμφυλίων πολέμων, με τη λέξη εξαθλίωση να μην μπορεί να περιγράψει πλήρως τις συνθήκες «ζωής» των κατοίκων των περισσότερων χωρών. Η απουσία καθαρού νερού, τροφής, στέγης, ρουχισμού και φυσικά το… εμπάργκο στην εκπαίδευση που έχει επιβληθεί εκ των έσω αλλά και από εξωγενείς παράγοντες (βλ. αποικιοκρατία) έχουν οδηγήσει στην ανεξέλεγκτη μετάδοση θανατηφόρων ιών, με τη μαλάρια να είναι ο πιο θανατηφόρος ιός σε απόλυτους αριθμούς στην ιστορία της ανθρωπότητας (σ.σ. μόνο το 2012 460.000 παιδιά μικρότερα από 5 ετών πέθαναν από μαλάρια στην Αφρική).

Με δεδομένο το παραπάνω, η Ευρώπη είναι πρακτικά απίθανο να απειληθεί άμεσα από τον Έμπολα. Ακόμη κι αν αυτό συμβεί, οι υποδομές και το ιατρικό δυναμικό στη συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών πόλεων είναι αρκετά ώστε ο ασθενής να μην κινδυνεύσει και μετά το πέρας αρκετών εβδομάδων να μην είναι καν επικίνδυνος για το περιβάλλον του.

Οι απλές συμβουλές υγιεινής όπως το συχνό πλύσιμο χεριών, η χρήση υγρών μαντιλιών με αντισηπτική δράση και η προστασία κατά την ερωτική πράξη αποτελούν τη βάση για να αισθάνεται κάποιος ασφαλής.