Ο «μηχανικός» είπε αντίο στο «πειρατικό»

Στο δραματικό αυτό παιχνίδι που έλαβε τέλος το μουντιαλικό όνειρο της  Εθνικής μας έκλεισε παράλληλα και ο κύκλος του Πορτογάλου στον πάγκο της που αφήνει μία πολύ σημαντική υποθήκη για τον διάδοχο του (Κλούντιο Ρανιέρι αν δικαιωθούν οι κάτι παραπάνω από φήμες για συμφωνία του Ιταλού με την ελληνική ποδοσφαιρική ομοσπονδία).

Ο Φερνάντο Μανουέλ Φερνάντες Ντα Κόστα Σάντος όπως είναι το πλήρες όνομα του γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1954 στο Εστορίλ. Ως ποδοσφαιριστής ξεκίνησε την καριέρα του το 1972 από τα τμήματα υποδομών της Μπενφίκα, ενώ αγωνίστηκε επίσης στη Μαρίτιμο και την Εστορίλ στη θέση του δεξιού μπακ.

Έχοντας ήδη πάρει προηγούμενα (1977) το πτυχίο ηλεκτρολόγου-μηχανικού έπιασε την πρώτη του δουλειά σε ξενοδοχειακή μονάδα της Πορτογαλίας ενώ κρέμασε τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια στα μέσα του 1987 στην Εστορίλ και πραγματοποίησε το ντεμπούτο του ως προπονητής στην ίδια ομάδα όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της σεζόν εκείνης.

Στον πάγκο της Εστορίλ επέστρεψε το 1989 και κατάφερε να οδηγήσει την αγαπημένη του ομάδα από την Γ’ Εθνική Κατηγορία στην Primeira Liga (Α’ Εθνική) όπου την πρώτη σεζόν την έφτασε ως την έβδομη θέση του βαθμολογικού πίνακα (πρόκειται για τη μέχρι σήμερα καλύτερη πορεία της Εστορίλ στο πρωτάθλημα).

Τις περιόδους 1994-95 και 1997-98 ήταν προπονητής στην Εστέλα Αμαδόρα ενώ το 1998 έκανε το πρώτο πολύ μεγάλο βήμα στην καριέρα του αναλαμβάνοντας την τεχνική ηγεσία της Πόρτο. Η πρώτη επιτυχία του με τους «δράκους» ήρθε το 1999, όταν η Πόρτο αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Πορτογαλίας, ενώ στη συνέχεια κατέκτησε και το Σούπερ Καπ της χώρας της Ιβηρικής Χερσονήσου. Την επόμενη χρονιά στέφθηκε Κυπελλούχος Πορτογαλίας και κατέκτησε ξανά το Σούπερ Καπ. Στην Ευρώπη, οδήγησε την Πόρτο μέχρι τα προημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ. Το 2001 πήρε με την Πόρτο πάλι το Κύπελλο Πορτογαλίας και στην Ευρώπη έφτασε μέχρι τα προημιτελικά του Κυπέλλου UEFA. Τα κατορθώματά του δε πέρασαν απαρατήρητα από τη FIFA, η οποία τον ανακήρυξε το 2000 τον ένατο καλύτερο προπονητή στον κόσμο.

Οι μετοχές του ανέβηκαν τότε στα ύψη και ο «Ελ Μεκάνικο» της προπονητικής πήρε την απόφαση να έρθει στην Ελλάδα για λογαριασμό της ΑΕΚ το 2001 κατακτώντας το Κύπελλο Ελλάδος το 2002 ενώ έχασε στο νήμα τον τίτλο από τον Ολυμπιακό.

Συνεργάστηκε την επόμενη αγωνιστική περίοδο για λίγους μήνες με τον Παναθηναϊκό, για να αναλάβει το φθινόπωρο του 2002 την Σπόρτιγκ Λισαβόνας. Τον Ιούλιο του 2004 επέστρεψε στον πάγκο της ΑΕΚ όπου βασιζόμενος σε ρόστερ χαμηλού μπάτζετ και νεαρής κυρίως ηλικίας την έφτασε και πάλι μια ανάσα από την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Το επόμενο καλοκαίρι γύρισε στα πάτρια εδάφη και κάθισε στον πάγκο της Μπενφίκα την οποία όμως δεν μπόρεσε να οδηγήσει σε κάτι καλύτερο από την 3η θέση πρωταθλήματος τη σεζόν 2006-07.

Τον Σεπτέμβριο του 2007 ξανά πίσω στη χώρα μας για να αναλάβει τον ΠΑΟΚ, του πολύ καλού του φίλου και συνεργάτη Θεόδωρου Ζαγοράκη. Τα πράγματα εκεί δεν ξεκίνησαν και πολύ καλά για τον, καθώς την πρώτη του σεζόν, ο «Δικέφαλος του Βορρά» κατέλαβε την ένατη θέση. Τη σεζόν 2008-2009 η ομάδα της Θεσσαλονίκης υπό τις οδηγίες του τερμάτισε στην τέταρτη θέση, ενώ την αμέσως επόμενη διεκδίκησε το πρωτάθλημα και εντέλει το έχασε στο νήμα αλλά πήρε το εισιτήριο για τα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ.

Το 2010 ψηφίστηκε από εκπροσώπους του ελληνικού ποδοσφαίρου ο καλύτερος προπονητής της δεκαετίας και το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου η ΕΠΟ τον εμπιστεύτηκε για την διαδοχή του εξαιρετικά επιτυχημένου Όττο Ρεχάγκελ στον πάγκο της εθνικής μας ομάδας.

Με τον Πορτογάλο οδηγό η Εθνική έμεινε αήττητη στα 17 πρώτα του ματς (δέκα νίκες, επτά ισοπαλίες) και την οδήγησε δίχως ήττα στα τελικά του Euro 2012 όπου έφθασε ως τα προημιτελικά της διοργάνωσης.

Ακολούθησε η θετική πορεία στα προκριματικά του Μουντιάλ όπου έστω μέσω των μπαράζ κόντρα στη Ρουμανία η Ελλάδα εξασφάλισε το 3ο της μουντιαλικό εισιτήριο.

Και έδωσε το «παρών» στο κορυφαίο ποδοσφαιρικό ραντεβού του πλανήτη αυτό τον μήνα στα γήπεδα της Βραζιλίας όπου κατάφερε να πάρει το παρθενικό της εισιτήριο για φάση νοκ-άουτ μετά τη νίκη επί της Ακτής Ελεφαντοστού το βράδυ της περασμένης Τρίτης (προς Τετάρτη).

Το παιχνίδι με την Κόστα Ρίκα, ήταν το τελευταίο του με την «γαλανόλευκη» και η «κληρονομιά» που αφήνει, είναι τεράστια.
Μεταξύ άλλων και η «γλώσσα» των αριθμών μιλάει υπέρ του καθώς σε 49 παιχνίδια με την Εθνική και μετράει 27 νίκες και μόλις επτά ήττες. Σ’ αυτές δεν περιλαμβάνεται αυτή από την Κόστα Ρίκα τις πρώτες πρωινές ώρες της 29ης Ιουνίου του 2014 που ήρθε στη ρουλέτα των πέναλτι (την πρώτη φορά που η Εθνική μας περνάει αυτή την ψυχοφθόρα διαδικασία).

Στην πορεία όλων αυτών των χρόνων αμφισβητήθηκε και επικρίθηκε από αρκετούς, τόσο για τον τρόπο παιχνιδιού του, όσο και για τις επιλογές. Πάντα όμως, ερχόταν η «απάντηση» μέσα στον αγωνιστικό χώρο. Όπως στο Μουντιάλ, όταν κάποιοι μιλούσαν ισοπεδωτικά μετά το 3-0 από την Κολομβία για να πάρουν όμως άμεσα στην κατάλληλη απάντηση με την σπουδαία εμφάνιση και δίκαια αν και δραματική νίκη επί της Ακτής Ελεφαντοστού.

Είχε τον τρόπο να «κερδίζει» τους διεθνείς, να τους δείχνει τον δρόμο της διάκρισης και να συμβιβάζεται μόνο με την …επιτυχία. Μαζί του η Εθνική Ελλάδας«μεγάλωσε» ακόμη περισσότερο και μετά από αυτό το Μουντιάλ, οι προσδοκίες έχουν γίνει ακόμα πιο υψηλές. Η Ελλάδα δεν αρκείται πλέον στις δάφνες του ανεπανάληπτου Euro 2004 διεκδικεί διακρίσεις σε παγκόσμια επίπεδο.

Μετριοπαθής loser ή εκπρόσωπος του ποδοσφαιρικού ρεαλισμού; Ιδού το φάσμα των αντικρουόμενων ετυμηγοριών για τον Σάντος που προτιμά να κάνει τη δουλειά του σεμνά και ταπεινά, χωρίς τυμπανοκρουσίες και μεγάλα λόγια και τα αγωνιστικά συστήματα του είναι το 4-3-3, το 4-2-3-1 και το 4-4-2 με ρόμβο.

Έχει τη δική του φιλοσοφία και αυτή προσπαθεί να περάσει και στους εκάστοτε ποδοσφαιριστές που έχει υπό την εποπτεία του. Μότο του είναι η φράση: «Όταν δεν μπορούμε να κερδίσουμε έναν αγώνα, πρέπει τουλάχιστον να μην τον χάνουμε».

Η Εθνική Ελλάδας στο Ρεσίφε έκλεισε έναν σπουδαίο κύκλο της σύγχρονης εξαιρετικά επιτυχημένης της πορείας σε διεθνείς διοργανώσεις και καλείται να προχωρήσει χωρίς Φερνάντο Σάντος που είχε τεράστιο μερίδιο στις πιο πρόσφατες εξ αυτών.

Ο ίδιος δεν μπόρεσε να πει το αντίο όσο θριαμβευτικά το ήθελε και μάλιστα η πίεση και η τεράστια συναισθηματική του φόρτιση οδήγησαν στο να τον αποβάλλει ο Αυστραλός διαιτητής που του στέρησε τη δυνατότητα να δει τη ρουλέτα των πέναλτι η οποία έμελλε να βάλει τη σφραγίδα της στο κύκνειο του άσμα στον πάγκο της .

Που όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποβαθμίσει ή ανατρέψει τίποτε από όσα ο ίδιος πίστεψε και πέτυχε στο «τιμόνι» της Εθνικής Ελλάδας.