Μια απόφαση πριν 117 χρόνια…

Μια ημέρα αργότερα σαν σήμερα πριν 117 αποφασίζεται η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων κάθε 4 χρόνια.
Ο βαρόνος Πιέρ Ντε Κουμπερτέν ήταν ο εμπνευστής της ιδέας, αλλά μαζί του ανθρώπους που πίστεψαν στην παγκοσμιοποίηση του αθλητισμού. Την Ελλάδα στο Συνέδριο εκπροσώπησε ο Δημήτρης Βικέλας.

Οι «Πιονέροι» της ολυμπιακής ιδέας

Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων υπήρχε σχεδόν από τότε που καταργήθηκαν. Το 393 μ.Χ. ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεοδόσιος επειδή θεωρούσε τους αγώνες παγανιστικές τελετές,  με απόφαση του, τους καταργεί. Συνεχίζονται κάποιοι αγώνες στην Ολυμπία έως το 521 μ.Χ., που θα μπορούσαμε να τους χαρακτηρίσουμε κάτι σαν Ολυμπιακούς Αγώνες.
Από τότε κυλά πολύ νερό στο αυλάκι και τον 18ο αιώνα άρχισαν να εμφανίζονται κάποιοι τοπικοί αγώνες και μετά τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους άρχισαν οι πρώτες απόπειρες αναβίωσης. Το 1838 γίνεται η πρώτη σοβαρή προσπάθεια αναβίωσης, από μια ομάδα αρχαιολατρών, στο Δήμο Λετρίνων της  Ηλείας, η οποία διοργανώσει έναν αγώνα μέσα στο πνεύμα, όπως παραδέχθηκαν οι ίδιοι, των Ολυμπιακών Αγώνων.

Φθάνουμε στα μέσα του 19ου αιώνα και ο Ευάγγελος Ζάππας πρότεινε στην τότε κυβέρνηση ένα σχέδιο αναβίωσης, αλλά ανταπόκριση δεν βρήκε. Η επιμονή του Ζάππα και η προσωπική του υλική προσφορά, καλύπτοντας όλα τα έξοδα κατάφερε να διοργανώσει στην Αθήνα το 1859 τη «Ζάππεια Ολυμπιάδα». Χάρηκε όμως μόνο ένα χρόνο καθώς μετά πέθανε. Οι αγώνες, παρόλα αυτά επαναλήφθηκαν άλλες τρεις φορές (1870, 1875, 1889).

Στις αρχές του 18ου αιώνα, το όραμα της αναβίωσης των Αγώνων βρήκε συμμάχους και εκτός ελληνικών συνόρων, με κύριους υποστηρικτές τους Βρετανούς. Ο Ρόμπερτ Ρόβερ, Άγγλος ευγενής, διοργάνωσε αγώνες στο κτήμα του και τους έδωσε το όνομα «Olympics». Σχεδόν εκατό χρόνια μετά, το 1849, ένας άλλος Βρετανός, ο γιατρός Γουίλιαμ Μπρουκς, οργάνωσε στο Γουένλοκ ετήσιους «Ολυμπιακούς Αγώνες» κι αυτός ήταν που «έσπειρε» την ιδέα στο βαρόνο Ντε Κουμπερτέν, ο οποίος έτυχε να τον επισκεφθεί την εποχή που αποφάσισε να υλοποιήσει τον στόχο του, να αναβιώσει τους  Ολυμπιακούς Αγώνες, με τη συμμετοχή αθλητών απ' όλο τον κόσμο.
Για να έχουν όμως απήχηση από και σε όλο τον κόσμο οι Αγώνες θα έπρεπε να έχουν ξεκάθαρους κανονισμούς στα αγωνίσματα και να διεξαχθούν στην αρχαία Ολυμπία. Την ιδέα έριξε ο υπερήλικας Γουίλιαμ Μπρουκς.

Οι συνεργάτες Ντε Κουμπερτέν και ο Βικέλας

Γάλλος ιστορικός και παιδαγωγός από αριστοκρατική οικογένεια ο ένας, γιός μεγαλέμπορου,  από τη Σύρο, που στη συνέχεια μετακόμισε στο Ναύπλιο και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, ο άλλος.
Ο βαρόνος Πιέρ Ντε Κουμπερτέν (1863-1937) πίστευε πως η σωματική αγωγή αποτελούσε σημαντικό μέρος της ανάπτυξης της προσωπικότητας των νέων ανθρώπων και γι' αυτό δραστηριοποιήθηκε σε διάφορες αθλητικές ενώσεις, ενώ το 1887 ίδρυσε μαζί με άλλους της Ένωση Γαλλικών Αθλητικών Συλλόγων.

Αφιέρωσε χρόνο και χρήμα στο θέμα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων και συνεργάστηκε στενά με τον Έλληνα λόγιο και πραγματικό πολίτη του κόσμου, Δημήτριο Βικέλλα (1835-1908). Μεγάλος οραματιστής ο Βικέλας, πέρα από την αγάπη του για τον αθλητισμό, έβλεπε την αναβίωση των Αγώνων και την τέλεσή τους στην Αθήνα, ως ευκαιρία για πανεθνική ανάσταση. Γεννημένος στη Σύρο από μεγαλέμπορο πατέρα, μετακόμισε στο Ναύπλιο και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, ενώ μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του πήγε στο Λονδίνο για να εργαστεί σε εμπορικό οίκο. Παράλληλα ξεκίνησε και το πλούσιο συγγραφικό του έργο. Το 1876 επιστρέφει στην Αθήνα, αλλά λίγα χρόνια αργότερα φεύγει για μόνιμη εγκατάσταση στο Παρίσι, όπου εκεί γνωρίστηκε με τον Ντε Κουμπερτέν και άρχισαν μαζί να επεξεργάζονται την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.

Το Συνέδριο στη Σορβόννη

Ο Πιέρ Ντε Κουμπερτέν διοργάνωσε τον Ιούνιο του 1894 σε αίθουσα της Σορβόννης, στο Παρίσι το «Διεθνές Συνέδριο για τη μελέτη και τη διάδοση των αρχών του φιλαθλητισμού» και εκεί έβαλε μπροστά το σχέδιο της αναβίωσης.
Από τους βασικούς συντελεστές του Συνεδρίου ήταν ο Δημήτρης Βικέλας, εκπρόσωπος του Πανελληνίου Γ.Σ., ο οποίος είχε εργαστεί συστηματικά για την πραγματοποίησή του και μάλιστα είχε ήδη αρχίσει την προσπάθεια, να πάρουν «σάρκα και οστά» οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα. Για το λόγο αυτό είχε ήδη μιλήσει τον Απρίλιο σε Έλληνες φοιτητές του Παρισιού, προκειμένου να τους εκθέσει τους λόγους, που θεωρούσε ευκαιρία για την Ελλάδα την ανάθεση των Αγώνων στην Αθήνα.

Πρόεδρος του Συνεδρίου ήταν ο βαρόνος Ντε Κουρσέλ, ο οποίος στον εμπνευσμένο του, από το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, λόγο εξήρε την αξία της σωματικής αγωγής, ενώ οι εργασίες του  Συνεδρίου άρχισαν με τον ύμνο στον Απόλλωνα.

Επίτιμος αντιπρόεδρος ήταν ο πρόεδρος του Πανελληνίου Γ.Σ. Ιωάννης Φωκιανός, από τους πρωτεργάτες της αθλητικής ζωής στην Αθήνα. Ήδη από το 1870 ο Φωκιανός προωθούσε την ιδέα της κοινωνικοποίησης της σωματικής αγωγής και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην προπαρασκευή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Αν και δεν ήταν παρών, ήταν από τους πρωτεργάτες του Συνεδρίου. Σε επιστολή του ανέφερε ότι εκείνες τις ημέρες είχε τα εγκαίνια του νέου γυμναστηρίου του Πανελληνίου, όμως σύμφωνα με τις τότε φήμες, οι λόγοι που δεν πήγε στο Παρίσι, ήταν οικονομικοί, καθώς είχαν ξοδευτεί πολλά χρήματα για το νέο αυτό γυμναστήριο. Ήταν αυτός όμως,  που έδωσε τη λύση στα πρακτικά ζητήματα, καθώς υπέβαλε στο Συνέδριο το πολύ σημαντικό και πλήρες υπόμνημα για την μορφή που θα πρέπει να έχουν οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Μαζί με τον Βικέλα εργάστηκαν συστηματικά για να πάρει η Αθήνα τους Αγώνες, όμως όσο πλησίαζε η μέρα για την απόφαση, ο Βικέλας έδειχνε απαισιόδοξος. Σε επιστολή του προς τον Φωκιανό τόνιζε τη μεγάλη απόσταση της ελληνικής πρωτεύουσας από τις κεντρικές, βόρειες και δυτικές χώρες της Ευρώπης, αλλά στο τέλος επισήμανε: «Όμως εγώ θα επιμείνω!».

Τελικά λόγω της δικής του επιμονής, οι 1οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν έγιναν στο Παρίσι, το 1ο έτος του νέου αιώνα (20ου), όπως τέθηκε στο τραπέζι, αλλά επελέγη η Αθήνα.

Οι σύνεδροι ψήφισαν δια βοής και επιλέχθηκε η ελληνική πρωτεύουσα, ενώ στη συνέχεια ο Δημήτριος Βικέλας ανακηρύχθηκε πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, η οποία συστάθηκε με την ολοκλήρωση του Συνεδρίου στις 23 Ιουνίου 1894. Στην ομιλία του κατά την ιδρυτική συνεδρίαση της ΔΟΕ, ο Πιέρ Ντε Κουμπερτέν ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η γόνιμη ιδέα της ανασύστασης των Ολυμπιακών Αγώνων είναι αποκλειστικά ελληνική».

Δύο χρόνια αργότερα, με παρέμβαση του Γεώργιου Αβέρωφ, ξεπεράστηκαν τα πολλά εμπόδια και οι τεράστιες οικονομικές δυσκολίες, ανέλαβε ο ίδιος το κόστος της ανακατασκευής του Παναθηναϊκού Σταδίου και έτσι οι 1οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες με διεθνή συμμετοχή, τελέστηκαν στην Αθήνα με μεγάλη επιτυχία και παγκόσμια απήχηση.

Στο μεσοδιάστημα είχαν οριστεί τα αγωνίσματα και οι κανόνες τους. Το 1895 διεξήχθησαν στην Τήνο, από τον Εθνικό Γ.Σ., τα «Τήνια», που είναι οι πρώτοι Πανελλήνιοι αγώνες, προπομπός των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, κι εκεί εφαρμόστηκαν οι κανονισμοί που θα ίσχυαν ένα χρόνο αργότερα.

Η οκτάδα των προέδρων

Ο Δημήτριος Βικέλας παραιτήθηκε από την προεδρία της ΔΟΕ λίγο καιρό μετά τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας και τη θέση του πήρε ομόφωνα ο Πιέρ Ντε Κουμπερτέν. Την ημέρα που τον διαδέχθηκε δήλωσε πως «ο Δημήτριος Βικέλας κατόρθωσε να νικήσει όλες τις αντιξοότητες, να εξομαλύνει όλα τα εμπόδια» και τον χαρακτήρισε «ως μια από τις πιο καθαρές και ευγενικές μορφές του Ελληνισμού».

Από την ίδρυσή της έως και σήμερα στη ΔΟΕ διετέλεσαν οκτώ πρόεδροι:

1894-1896 Δημήτριος Βικέλλας (Ελλάδα)

1896-1925 Πιέρ Ντε Κουμπερτέν (Γαλλία)

1925-1942 Ανρί Ντε Μπαϊγιέ-Λατούρ (Βέλγιο)

1946-1952 Ζίγκφριντ Έντστρομ (Σουηδία)

1952-1972 Έιβερι Μπράντετζ (Η.Π.Α.)

1972-1980 Λόρδος Μάικλ Μόρις Κιλάνιν (Ιρλανδία)

1980-2001 Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ (Ισπανία)

2001- Ζακ Ρογκ (Βέλγιο)

Η έδρα και το Μουσείο

Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν η αιτία, που μεταφέρθηκε η έδρα της ΔΟΕ, το 1915 στη Λοζάνη, λόγω της ουδετερότητας της Ελβετίας.
Επίσημες γλώσσες της είναι η γαλλική, η αγγλική και κάθε τέσσερα χρόνια η γλώσσα της χώρας, που έχει αναλάβει τη διοργάνωση των επόμενων Ολυμπιακών Αγώνων. Τα κράτη-μέλη της ΔΟΕ ανέρχονται σήμερα σε 205.

Ο Ολυμπιακός Ύμνος, σε στίχους Κωστή Παλαμά και μελοποίηση του Σπύρου Σαμάρα χρονολογείται από το 1896. Το 1914 καθιερώνεται ο Ολυμπιακός όρκος των αθλητών και  εγκρίθηκε η σημαία των Ολυμπιακών Αγώνων, με τους πέντε κύκλους και η πρώτη έπαρσή της έγινε στους Αγώνες της Αμβέρσας το 1920. Το 1924 υιοθετήθηκε από τον Πιέρ Ντε Κουμπερτέν η ρωμαϊκή ρήση «Citius, Altius, Fortius», «γρηγορότερα, ψηλότερα, δυνατότερα», που είναι το επίσημο «μότο» της ΔΟΕ και των Ολυμπιακών Αγώνων. Το 1928 στο Άμστερνταμ άναψε για πρώτη φορά Ολυμπιακή Φλόγα στο βωμό του Σταδίου, αλλά για πρώτη φορά η Αφή της στην Αρχαία Ολυμπία έγινε το 1936 με Πρωθιέρεια την Κούλα Πράτσικα. Την ίδια χρονιά καθιερώθηκε από τη ΔΟΕ και η πρώτη σύγχρονη Λαμπαδηδρομία με πρώτο λαμπαδηδρόμο τον αθλητή Κωνσταντίνο Κονδύλη. Το 1964 η ΔΟΕ καθιέρωσε το έπαθλο «fair play» για τους αθλητές της και το 1986 αποφάσισε την άρση των υποχρεωτικού ερασιτεχνισμού.

Στις 23 Ιουνίου 1993, στα «αιωνόβια» γενέθλια της ΔΟΕ, εγκαινιάστηκε στη Λοζάνη από τον Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ το Ολυμπιακό Μουσείο, όπου «στεγάζεται» ολόκληρη η σύγχρονη ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων και οι επισκέπτες του φθάνουν στους 250.000 ετησίως.

                                                                                                                                                                                        Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ