Το Τσερνόμπιλ του Σεφτσένκο

Η έκταση του μεγαλύτερου πυρηνικού ατυχήματος όλων των εποχών παρέμεινε κρυφή για αρκετά χρόνια, σε μια περίκλειστη κοινωνία όπως αυτή της Σοβιετικής Ένωσης. Έχουν περάσει ακριβώς 35 χρόνια από εκείνο το καταραμένο ξημέρωμα και οι αναμνήσεις δεν έχουν ξεθωριάσει από την μνήμη των ανθρώπων που έζησαν τις στιγμές. Το χωριό Πριπιάτ, όπου ήταν εγκατεστημένο το πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ, απείχε περίπου 80 χιλιόμετρα από την οικία του Μίκολα και της Λιούμποφ Σεφτσένκο. Εκείνο το ξημέρωμα, ο Μίκολα έφευγε εσπευσμένα αφήνοντας την μικρή Έλενα και τον Αντρέι να κοιμούνται…

Η φημολογία

Μηχανικός του στρατού ο πρεσβύτερος Σεφτσένκο ειδοποιήθηκε άμεσα για την πυρηνική έκρηξη στον αντιδραστήρα 4 του Τσερνόμπιλ. Τα ξημερώματα της 26ης Απριλίου, οι στρατιωτικές αρχές της Σοβιετικής Ένωσης τέθηκαν σε επιφυλακή και τις επόμενες ημέρες, με συνωμοτική διάθεση, διακινείτο το κοινό μυστικό ότι κάτι είχε συμβεί. Ελάχιστοι, όμως,  γνώριζαν τι.

«Καταλαβαίναμε ότι κάτι συμβαίνει επειδή ο πατέρας μου εργαζόταν στον στρατό. Υπήρχε μεγάλη κινητικότητα αλλά τίποτα επίσημο. Η φημολογία από στόμα σε στόμα ήταν απίστευτη, όπως συμβαίνει πάντοτε σε τέτοιες περιπτώσεις».

Οι επόμενες ημέρες του ατυχήματος στο Τσερνόμπιλ έμοιαζαν στα μάτια των ανυποψίαστων ως φυσιολογικές. «Οι άνθρωποι συνέχισαν να πηγαίνουν κανονικά στις εργασίες τους και να μαζεύονται το βράδυ για να πουν τα νέα τους. Δεν υπήρχε κανένα σημάδι πανικού στην καθημερινότητα μας, η οποία κυλούσε όπως τους προηγούμενους μήνες» θυμάται ο Σεφτσένκο για εκείνες τις δραματικές ημέρες πριν από ακριβώς 25 χρόνια που έμελλαν να αλλάξουν συντελεστικά την ανθρωπότητα…

Οι επιφυλάξεις

Οι δισταγμοί της Σοβιετικής Ένωσης αποδείχθηκαν δολοφονικοί. Οι αρχές αρνούμενες να παραδεχθούν την καταστροφή του αντιδραστήρα άφησαν τους κατοίκους του χωριού Πριπιάτ να εκτίθενται στα ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας για περισσότερες από 24 ώρες. Ακόμη και όταν αποφάσισαν να «τσαλακώσουν» την σοβιετική ανωτερότητα υποσχέθηκαν στους κατοίκους του χωριού ότι θα επέστρεφαν σε τρεις ημέρες.

Ο Σεφτσένκο μαζί με την μεγαλύτερη κατά τρία χρόνια αδελφή του, Έλενα βρίσκονταν στην τελική ευθεία για τις σχολικές τους εξετάσεις. Οι αρχές της Σοβιετικής Ένωσης είχαν αποφασίσει ότι μετά το πέρας των εξετάσεων θα οδηγούσαν τα περισσότερα παιδιά μακριά από το Κίεβο, το οποίο απείχε 80 χιλιόμετρα από το εργοστάσιο του Τσερνομπιλ. «Χρειάστηκαν μερικές εβδομάδες για να συμβεί αυτό.  Οι γονείς μας αποχαιρέτισαν και ταξιδέψαμε σε μια παράκτια περιοχή κοντά στο Νόνετσκ μαζί με άλλα παιδιά. Παραμείναμε εκεί για περίπου δύο με τρεις μήνες κάνοντας κάμπινγκ. Είχε φτάσει το φθινόπωρο όταν ήλθαν οι γονείς μας για να μας πάρουν πίσω στο σπίτι» συγκολλά τα θραύσματα μνήμης του από την εποχή του Τσερνόμπιλ ο Σεφτσένκο. Μια εποχή που μοιάζει τόσο επίκαιρη σήμερα με το πυρηνικό ατύχημα στην Φουκουσίμα της Ιαπωνίας.

Το φιλανθρωπικό ίδρυμα

Το φθινόπωρο του 1986 οι άνθρωποι στην Σοβιετική Ένωση πίστεψαν ότι άρχισαν να επιστρέφουν στους φυσιολογικούς ρυθμούς της ζωής τους. Το Τσερνόμπιλ είχε «εξοριστεί» στα …γκουλάγκ της μνήμης τους για λίγα χρόνια, όπως αποδείχθηκε. Τα επόμενα έτη οι θάνατοι από καρκίνο στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν στα υψηλότατα επίπεδα ραδιενέργειας αυξήθηκαν δραματικά, ενώ η διατροφική αλυσίδα επηρεάστηκε συντελεστικά. Η ζωή στην πρώην Σοβιετική Ένωση άλλαξε άρδην.

«Αρκετά χρόνια μετά, όταν ενέσκηψαν οι γενετικές αρρώστιες αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε την κλίμακα της καταστροφής. Και μπορεί τα μεγαλύτερα θύματα να ήταν οι άνθρωποι που έχασαν την ζωή τους ή αρρώστησαν αλλά υπήρχαν και άλλοι που έχασαν τα σπίτια τους και τις περιουσίες του με αποτέλεσμα να αλλάξει η ζωή τους» λέει ο Σεφτσένκο, που δεν άφησε στην λήθη την 26η Απριλίου του 1986, που άλλαξε δια παντός την σκέψη του. Το γεγονός ότι η τραγωδία του Τσερνόμπιλ έχει εγγραφεί μέσα του σαν μαλακό κερί αποδεικνύεται από την ίδρυση ενός φιλανθρωπικού ιδρύματος για παιδιά με γενετικές ανωμαλίες, οι οποίες προήλθαν από τα επίπεδα της ραδιενέργειας στο Τσερνόμπιλ. Αποτέλεσε τον πρώτο  του χρηματοδότη σε μια προσπάθεια, η οποία έτυχε μεγάλης προβολής στην χώρα του, για να κονταροχτυπήσει τους εφιάλτες της παιδικής του ηλικίας, που ξεπήδησαν σαν σήμερα πριν από 35 χρόνια…