Θοδωρής Ζαγοράκης: Η εξέλιξη ενός ηγέτη

Από τον Παναγιώτη Χριστόπουλο

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που είναι γεννημένοι για να γίνονται αρχηγοί, ηγέτες, μπροστάρηδες. Διαλέξτε το δικό σας πεδίο κοινωνικής σύγκρουσης ή οργανωτικής βαθμίδας -μια επανάσταση, μια εταιρεία, μια ομάδα, ο,τιδήποτε- και θα θυμηθείτε εύκολα ποιοι είχαν το χάρισμα να διευθύνουν και ποιοι δέχονταν πρόθυμα να ακούσουν τις εντολές τους. Ο Θοδωρής Ζαγοράκης ήταν ένας τέτοιος «αρχηγός» σε όλη του την καριέρα. Και όπως όλοι οι όμοιοί του, υπήρξε το αντικείμενο ζήλιας και αποθέωσης μαζί, εκτίμησης, αλλά και αμφισβήτησης. Γιατί οι γεννημένοι αρχηγοί, φέρουν πάντα και το βαρύ φορτίο της ευθύνης και γίνονται οι εύκολοι στόχοι όταν τα πράγματα παρεκκλίνουν προς την λάθος κατεύθυνση.

Η προ εβδομάδας παραίτηση του Θοδωρή Ζαγοράκη από την Προεδρία του ΠΑΟΚ ήταν μια απογοήτευση για τους πιο ψύχραιμους φιλάθλους του συλλόγου, ωστόσο ήταν και πάλι μια «αρχηγική» κίνηση, από αυτές που ο ίδιος έχει μάθει ότι πρέπει να κάνει, όταν οι συνθήκες δεν ευνοούν την «μπουνιά στο μαχαίρι». Μίλησε για «ανάγκη επιστροφής του κλίματος ενότητας στην ομάδα». Ακόμη κι αν δεν πρόκειται για μια τακτική υποχώρηση, για μια κίνηση με τη ματιά στο μέλλον, και πάλι κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ήταν μια απόφαση που πήρε με βασικό γνώμονα την αγάπη του προς την οικογένεια του ΠΑΟΚ. Ένας σωστός pater familias. Που στο πόδι του αφήνει τον κολλητό του, τον Ζήση Βρύζα.

Ο αρχηγός του Euro 2004

Έτσι ήταν πάντοτε ο Ζαγοράκης. Ενέπνεε τους γύρω του με ένα σπάνιο χάρισμα. Οργανωτικός και συνεπής, χωρίς να είναι ο εμπνευσμένος ομιλητής ή κάποιος λαμπερός ζεν πρεμιέ, ανέπτυξε με συνέπεια και δουλειά το όποιο ταλέντο του στον μέγιστο βαθμό και με το παράδειγμά του συσπείρωνε τους συμπαίκτες του σε όποια ομάδα βρέθηκε, ώστε να ακολουθήσουν κοινό δρόμο. Και η αποθέωση του «μοντέλου Ζαγοράκη» ήλθε το 2004, σ’ εκείνο το απίστευτο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Καθοδηγούμενος από έναν προπονητή με παρόμοια λογική, τον Ότο Ρεχάγκελ, ο Ζαγοράκης έμπαινε τα απογεύματα εκείνου του πορτογαλικού καλοκαιριού στο γήπεδο κρατώντας μια μπαγκέτα που περισσότερο έμοιαζε με μαγικό ραβδάκι. Διηύθυνε μια καλά προετοιμασμένη ορχήστρα, αποτελούμενη από μουσικούς χωρίς ιδιαίτερο ταλέντο -όπως άλλωστε ήταν κι εκείνος-, αλλά που όλοι μαζί εκτελούσαν αλάνθαστα και υπέροχα τις πιο δύσκολες συμφωνίες. Στις 4 Ιουλίου ο Ζαγοράκης σήκωνε το τρόπαιο του νικητή και ανακηρυσσόταν «κορυφαίος παίκτης» της διοργάνωσης. Ήταν τόσες πολλές οι εκπλήξεις για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο που δεν ήξερες ποια ήταν η πιο αναπάντεχη. Αυτό, όμως, που κυρίως είχε σημασία ήταν ότι τελικά ο Ζαγοράκης, ο Ρεχάγκελ και ολόκληρη η Εθνική Ελλάδας αποδείκνυαν ότι μπορούσε να δουλέψει κι αυτό το μοντέλο.

Ως ποδοσφαιριστής ήταν ανέκαθεν αυτό που λέμε «εργαλείο». Ήταν εξάλλου και η θέση του, αφού αγωνιζόταν ως αμυντικός μέσος, σ’ ένα ρόλο άλλοτε άχαρο, άλλοτε σκληρό, πάντοτε όμως καίριο. Προσθέστε την ευφυία του ως ανθρώπου και την ακατάπαυστη διάθεσή του για δουλειά κι εύκολα θα καταλάβετε γιατί αυτό το «εργαλείο» εξελισσόταν συνεχώς με τα χρόνια και, παρότι δεν αγωνίστηκε ποτέ σε μια πολύ μεγάλη ομάδα, έφθασε στα 33 του, μια ηλικία σχετικά μεγάλη, να είναι ο καλύτερος παίκτης στην Ευρώπη στην θέση του. Έστω και για λίγες μόνο ημέρες. Και μετά σκεφθείτε πόση ψυχική ρώμη χρειάζεται για να φθάσει κανείς ως εκεί. Πόσες φορές θα σκέφθηκε ότι «δεν αξίζει μωρέ», ότι πρέπει να τα παρατήσει, πόσες φορές θα αμφισβήτησε ακόμη και τον ίδιο του τον εαυτό και τις ικανότητές του. Κι όμως, μερικοί άνθρωποι έχουν την ικανότητα στην ζωή να τα κάνουν όλα όπως πρέπει. Σκεπτόμενοι με την πιο απλή λογική, λέγοντας πως «για να φθάσω στο γ’ πρέπει πρώτα να περάσω από το β’, αλλά γι’ αυτό θα χρειασθεί να τελειώσω με το α’», συμπληρώνουν όλα τα κομμάτια του παζλ ένα-ένα και με υπομονή και στο τέλος εκπληρώνουν την απλή τους επιθυμία ή το πιο μεγάλο τους όνειρο. Αυτό που έμοιαζε απίστευτο σε όλους μας τον Ιούλιο του 2004 ήταν τελικά απλά ένα πλάνο που εκτελέσθηκε βήμα-βήμα χωρίς λάθη και παραλείψεις. Από το α’, στο β’ κι από εκεί στο γ’. Δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Όχι για κάποιον σαν τον Θοδωρή Ζαγοράκη.

Το «θαύμα» του ΠΑΟΚ

Fast Forward, τρία χρόνια μετά. Ο Ζαγοράκης είναι πια 36 ετών, αλλά συνεχίζει να παίζει μπάλα και μάλιστα στην ομάδα της καρδιάς του, στον ΠΑΟΚ. Το 2007 είναι πιο ταραγμένο από ποτέ, τα οικονομικά και διοικητικά προβλήματα της ομάδας μοιάζουν ανεπίλυτα. Είναι όμως; Αν κάτσει κάποιος με το χάρισμα του αρχηγού και την απλή λογική ενός ευφυούς ανθρώπου και τα βάλει κάτω, αν αρχίσει να ενώνει τις γραμμές, από το α’ στο β’ και από εκεί στο γ’, δεν θα φανεί κάποιο φως στην άκρη του τούνελ; Ένας τέτοιος άνθρωπος υπάρχει στον ΠΑΟΚ, είναι αυτός που διευθύνει την ομάδα μέσα στο γήπεδο. Ο Ζαγοράκης διστάζει μόνο για λίγο. Και μετά, σαν γνήσιος ηγέτης, κρεμάει τα παπούτσια και φοράει τις γραβάτες. Αναλαμβάνει την διοίκηση του συλλόγου και μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα τον κάνει πρωταγωνιστή στο ελληνικό πρωτάθλημα και «σταχτοπούτα» στην Ευρώπη.

Τα λεφτά που δεν έφθαναν ως τότε με τίποτε στην Τούμπα, αρχίζουν πια να ρέουν πιο εύκολα. Η εμπιστοσύνη των φιλάθλων αρχίζει να αποκαθίσταται. Η αυτοπεποίθηση των παικτών να ανεβαίνει. Είναι λογικό. Γιατί στο τιμόνι δεν βρίσκεται πια κάποιος τυχοδιώκτης, αλλά ένας άνθρωπος που ξέρει πώς είναι να ξεκινάς από τον πάτο και να φθάνεις στην κορυφή. Ο Ζαγοράκης έχει κατορθώσει για μία ακόμη φορά να συσπειρώσει όλο τον κόσμο γύρω του και να τον διευθύνει μαεστρικά. Στα 4,5 χρόνια που θα διοικήσει την ομάδα (με μια μικρή διακοπή, αφού είχε ξαναπαραιτηθεί τον Οκτώβριο του 2009 για τρεις μήνες), θα καταφέρει να γεμίζει την Τούμπα σχεδόν μόνο με εισιτήρια διαρκείας -κατά το βρετανικό μοντέλο- να κτίσει ακαδημίες και τμήματα υποδομής, να φέρει τον ΠΑΟΚ να αναμετράται στα ίσια με μεγαθήρια όπως η Τότεναμ ή ο Άγιαξ.

Έκανε, φυσικά, και λάθη. Ήταν εξάλλου η πρώτη του φορά. Και είναι γνωστό ότι την δύναμη της Θύρας 4 δύσκολα την αποκρούει κανείς, όταν αρχίσει να τα βάζει μαζί του. Όταν τα πράγματα άρχισαν να βαραίνουν πολύ, όταν ο ΠΑΟΚ άρχισε πάλι να γίνεται ένα καζάνι που βράζει, ο Ζαγοράκης, τίμιος ηγέτης, αγνός, χωρίς κάποια προσήλωση σε θρόνους και αξιώματα, άρχισε να ετοιμάζει την διαδοχή του. Με τον Ζήση Βρύζα είναι κολλητοί σχεδόν από πάντα -έχουν μεγαλουργήσει μαζί και αγωνιστικά και διοικητικά. Τελικά η αλλαγή στην ηγεσία έγινε λίγο πιο γρήγορα από το προγραμματισμένο -αλλά ας μην είμαστε και τόσο σίγουροι ότι δεν ήταν ακόμη και αυτό που έγινε την περασμένη εβδομάδα μέσα στα πλάνα του Ζαγοράκη. Είναι τόσο οργανωτικός, που σίγουρα θα είχε καταστρώσει ένα σχέδιο διαφυγής...

Από την Καβάλα στην Μπολόνια

Το φοβερό είναι ότι αυτό του το χάρισμα το είχε από πάντα και κατάφερνε ανέκαθεν να το χρησιμοποιεί ακριβώς εκεί που πρέπει την κατάλληλη στιγμή -εξελίσσοντάς το, βέβαια, με τα χρόνια. Πρωτόπαιξε μπάλα και ξεχώρισε αμέσως στην Καβάλα (γεννήθηκε άλλωστε στην Λυδία Καβάλας, το 1971- εκεί πρωτογνωρίστηκε με τον επίσης Καβαλιώτη Βρύζα) και μάλιστα σε ψηλές κατηγορίες από πιτσιρικάς. Και μόλις 21 ετών βρέθηκε στον ΠΑΟΚ που έμελλε να γίνει η μεγάλη του αγάπη. Έπαιξε εκεί από τον Δεκέμβριο του ’92 ως τον Ιανουάριο του ’98. Ερχόταν κι έφευγε πάντα με τα κρύα -κάπως έτσι έγινε και τώρα με την παραίτηση. Το ’98 έφυγε ως αρχηγός, με ένα πλάκωμα στην καρδιά που άφηνε την οικογένειά του, αλλά και με τεράστιες προσδοκίες αφού ταξίδευε για την Πρέμιερ Λιγκ. Στην Λέστερ έμεινε ως το 2000 και κατέκτησε τίτλο (κάτι που λίγοι θα θυμούνται σήμερα). Το 2000 η Λέστερ έπαιξε στον τελικό του Λιγκ Καπ με την Τρανμίρ και σήκωσε το τρόπαιο, αλλά δυστυχώς ο Θοδωρής Ζαγοράκης δεν είχε αγωνιστεί σ’ εκείνο το ματς. Είχε παίξει όμως, έστω και λίγο, την προηγούμενη χρονιά, όταν η Λέστερ ξαναέφτασε στον τελικό, όπου και ηττήθηκε από την Τότεναμ.

Ήταν στο Λονδίνο όπου ο Ζαγοράκης απέκτησε διεθνή νοοτροπία. Και είναι λογικό. Το μυαλό του ήταν από πάντα ένα ακόρεστο χωνευτήρι, που ρουφούσε νέα δεδομένα και τα έκανε μείγμα με τα παλιά, εξελίσσοντας το μοντέλο του «αρχηγού» που έφερε μέσα του. Εκεί ήταν που απέκτησε αυτοπεποίθηση, στα 27-28 του χρόνια πια, έχοντας και μεγάλες επιτυχίες ως «ο Έλληνας γόης» (θα θυμάστε και τις ιστορίες με την τεστοστερόνη), μακριά από τον κατατρεγμένο ΠΑΟΚ και μέσα σε ένα περιβάλλον κοσμοπολίτικο. Επέστρεψε στην Ελλάδα πιο ηγέτης από ποτέ, οδήγησε την ΑΕΚ σ’ ένα Κύπελλο, το 2002, αλλά κυρίως άρχισε πια να γίνεται το απόλυτο εργαλείο στην μαγική εθνική ομάδα που έστηνε ο Ρεχάγκελ. Ο Ζαγοράκης ήταν τα τελευταία χρόνια περισσότερο παίκτης Εθνικής Ομάδας παρά κάποιου συλλόγου. Είναι εξάλλου αυτός με τις περισσότερες συμμετοχές σε αγώνες με το εθνόσημο στο στήθος, αφού έφτασε τις 120, από το 1994 που πρωτόπαιξε, ως το 2007 που αποσύρθηκε από την ενεργό δράση.

Η Ελλάδα, πάντως, σε συλλογικό επίπεδο δεν τον πολύχωρούσε πια. Το 2004 (και πριν την καταξίωση του Euro) άφησε την ΑΕΚ για την Μπολόνια. Ξαναγύρισε δύο χρόνια αργότερα, πίσω στην οικογένειά του στον ΠΑΟΚ, όχι όμως μόνο για τον σύλλογο του Βορρά αλλά και για έναν ακόμη λόγο. Ο έρωτάς του με το μοντέλο Ιωάννα Λίλη θα ολοκληρωνόταν με ένα γάμο. Ο Ζαγοράκης που από επαρχιωτόπουλο της Βέροιας είχε γίνει ο «Έλληνας γόης του Λονδίνου», είχε μάθει να εξελίσσει και στο στυλ του το αισθητικό, μαζί με το αγωνιστικό, είχε τις τόσες κατακτήσεις, γινόταν σιγά σιγά ο ζεν πρεμιέ που κανείς δεν θα περίμενε ποτέ να γίνει, την πιο κρίσιμη στιγμή έκανε άλλο ένα «αρχηγικό» βήμα, περνώντας στο επόμενο στάδιο. Η ολοκλήρωση μέσα από την οικογένεια (με την Ιωάννα έχουν δύο παιδιά) τον ωρίμασε ακόμη περισσότερο και τού έδωσε ακόμη πιο πολλά εφόδια για το δύσκολο έργο που ανέλαβε με την διοίκηση του ΠΑΟΚ. Τώρα πια, αφήνοντας το ρόλο του Προέδρου, θα μπορέσει να αφιερωθεί περισσότερο στην πολυαγαπημένη του κόρη, στο -μωρό ακόμη- γιό του και στην πανέμορφή σύζυγό του. Αλλά να είστε σίγουροι ότι το κεφάλαιο «Ζαγοράκης» ακόμη δεν έχει κλείσει ούτε για τον ΠΑΟΚ, ούτε για το ελληνικό ποδόσφαιρο.

Γκολ με την Λέστερ εναντίον της Μάντσεστερ Γ.

Αφιέρωμα των φιλάθλων του ΠΑΟΚ

Η σέντρα του στον Χαριστέα στο ματς με τη Γαλλία, Euro 2004

101ο του παιχνίδι και πρώτο γκολ για την Εθνική